warszawskie herby

25 lutego 2023

Przy okazji wprowadzenia nowej identyfikacji miasta stołecznego Warszawy warto pokazać jaki zasób heraldyczny ma/miała nasza stolica na przestrzeni ostatnich dziewięćdziesięciu lat.

Zacznijmy od herbu współcześnie używanego, zaprojektowanego przez Feliksa Szczęsnego Kwartę. Projekt zwyciężył w roku 1937 w konkursie, który, jak sam Kwarta wspominał trwał 10 lat,  jako zwycięzca konkursu otrzymał nagrodę 10.000 ówczesnych zł. Herb zatwierdzony został jako znak urzędowy miasta z początkiem 1938 roku. Felix Szczęsny Kwarta zmarł 29 września 1980 r. w Londynie.

„Nowy wygląd herbu nie każdemu przypadł do gustu, raziła między innymi przywrócona z czasów Stanisława Augusta barokowa korona, która nie pasowała do zmodernizowanego modelunku syreny, podniosły się głosy w prasie, by naprawić ten dysonans.” za https://seiren.pl

herb Warszawy

„Zarządzeniem naczelnego wodza gen. dyw. Władysława Sikorskiego z dnia 9 listopada 1939 do herbu miasta dodano Order Wojenny Virtuti Militari na wstążce orderowej z liśćmi laurowymi ze wstęgą i z łacińską dewizą Semper invicta (Zawsze niezwyciężona).” za https://pl.wikipedia.org

herb wielki Warszawy

W roku 1967 ogłoszono nowy konkurs na herb Warszawy, którego zwycięzcą został projekt Leona Urbańskiego. Nowego herbu miasto używano do końca PRL. Po lewej wersja uroczysta (8), po prawej użytkowa (9) herbu Warszawy.

proj. Leon Urbański 1967

Ilustracja z książki „Encyklopedia Warszawy” PWN 1975

Jak widać nie do końca prawdziwe jest twierdzenie, iż w PRL odebrano Warszawie koronę z herbu.

W tymże roku 1967 ukazała się jeszcze inna wersja herbu Warszawy w książce „Miasta Polskie w tysiącleciu” wydawnictwa Ossolineum. Książkę zaprojektował Leon Urbański, zaś ilustracje wybrał i przygotował Mateusz Siuchniński. Zmiana kształtu tarczy wynikała z ujednolicenia jej dla wszystkich herbów miejskich w tej publikacji.

herb Warszawy "Miasta Polskie w tysiącleciu"

W 1990 r. przywrócono herb Warszawy projektu Feliksa Szczęsnego Kwarty z 1937 r. Na początku XXI wieku obie wersje herbu (herb i herb wielki) zostały opracowane cyfrowo. Niestety, ze względu na problem cieniowania i możliwości jego cyfrowego odtworzenia pliki sprawiały sporo trudności w ich użytkowaniu. Poniżej podgląd kreskowy tego odtworzenia cyfrowego.

detal herbu Warszawy

Nowe opracowanie identyfikacji miasta, które zaprojektowało studio graficzne Podpunkt, rozwiązało problem poprzez uproszczenie herbu i choć zaprojektowany znak określono jako „symbol herbowy”, to, moim zdaniem, spokojnie można go określić jako „herb mały” miasta. Ale w takim układzie zbędnym elementem, wydaje mi się, jest korona nad herbem. Tym bardziej, że odbiega w stylizacji od godła. Podobne zastrzeżenie, o odbieganiu stylistyki korony, było również w odniesieniu do projektu F. Sz. Kwarty w 1937 r.

symbol herbowy Warszawy

A propos samego godła, syrenki, trochę razi mnie posadowienie jej na tarczy. Wygląda jak podskoczona do górnej krawędzi tarczy. Niestety nie przekonały mnie wyjaśnienia autorki Emilki Bojańczyk, że to najlepszy wariant ze względu na uwarunkowania technologiczne. Pozwoliłem sobie lekko obniżyć syrenkę w tarczy (poniżej) i, wydaje mi się, wygląda to znacznie lepiej. Wiem, niby mleko się rozlało, znak wszedł w użycie, ale też nic nie stoi na przeszkodzie by ten drobiazg poprawić na przyszłość.

symbol herbowy Warszawy poprawka

Nieco poważniejszą rzeczą było by dalsze, moim zdaniem konieczne, ujednolicenie herbów Warszawy (herbu i herbu wielkiego) w wersjach cyfrowych. Pozbycie się w zgodzie ze sztuką heraldyczną cieniowania. Występuje tu ten sam problem co w wypadku godła Rzeczypospolitej. Przy okazji samo godło syrenki można by lekko zmniejszyć, by wypełniało tarczę nie tak dosłownie od krawędzi do krawędzi.

Ujednolicenie całej identyfikacji miasta, jego wszystkich urzędów, spowodowało zniknięcie z przestrzeni miejskiej innych herbów funkcjonujących dotąd w niej – herbów dzielnic. Poniżej herby dzielnic warszawskich.

Mokotów

herb Mokotowa

Bemowo – herb przyjęty w roku 1995.

herb Bemowa

Bielany – przyjęty w roku 1995.

herb Bielan

Białołęka – – herb przyjęty w roku 1995. W 2002 r. zaprzestano z korzystania do czasu odzyskania przez Białołękę podmiotowości.

herb Białołęki

Ursus – herb został przyjęty w tym kształcie w roku 1997.

herb Ursusa

Wilanów – herb przyjęty w roku 1994. Autorem projektu jest Zbigniew Nowosadzki.

herb Wilanowa

Wawer – herb przyjęty w roku 1999.

herb Wawra

Rembertów – herb przyjęty w roku 1996.

herb Rembertowa

Targówek – – herb przyjęty w roku 1997.

herb Targówka

Wesoła – herb przyjęty w roku 1989.

herb Wesołej

Ursynów – herb przyjęty w roku 1995.

herb Ursynowa

Praga Północ (dawnej Praga) – nadany został przez Władysława IV w roku 1648. To najdziwniejszy z herbów w polskiej heraldyce miejskiej.

herb Pragi Północ

Dzielnice Praga Południe, Żoliborz, Ochota, Wola, Włochy nie posiadają herbów. Włochy posiadały herb gminy do czasu zmian podziału administracyjnego miasta (poniżej).

Włochy herb gminy


 
    • Translate to:

  • Nowe

  • Tematy

  • Tagi