Grudziądz po nowemu

Z końcem roku 2021 Grudziądz zmienił swoją identyfikację, siłami własnymi, tak wynika z tego co udało mi się znaleźć w sieci. Identyfikacja objęła nie tylko zmianę logo miasta, ale także zmianę znaków firm miejskich czy klubu. Wg dostępnych informacji nie zrezygnowano całkowicie z dotychczasowego logo promocyjnego miasta.

Herb miasta Grudziądz

Poniżej herb uproszczony miasta. Wydawać by się mogło, że to ta wersja znaku (nie występuje w Księdze znaków Grudziądza) zostanie spożytkowana do oznaczenia spółek miejskich i jako logo miasta …

i tu małe zaskoczenie – jako motyw główny wybrano uproszczony wizerunek najbardziej charakterystycznego zabytku miasta czyli Bramy Wodnej. Przyznam, że dość zaskakująca zmiana. Znak został wprowadzony jako promocyjny – „znakiem promującym nasze miasto jest Brama Wodna, a hasło jej towarzyszące to Grudziądz miasto otwarte.„, ale jednocześnie oznakowano nim sam urząd miejski i wszystkie spółki miejskie. Tak duży przeskok, z herbu miasta na zupełnie inny element wizualny, dla oznakowania samego urzędu i spółek nieco dziwi.

Logo Urzędu miasta z Bramą Wodną.

Logo spółek miejskich z Bramą Wodną.

Jak by na to nie patrzeć mamy logo miejskie w podwójnej roli. Ale to nie koniec nowych znaków, pojawiła się także nowa, nieco niespójna ich grupa – znaki kampanii informacyjnych.

Oprócz nowych znaków wprowadzono także dwa zestawy dość mocno się różniących elementów graficznych. Jeden oznaczono jako piktogramy, zaś drugi jako ikonki miejskie.

I do tego stare logo promocyjne miasta ponoć pozostaje w użyciu.

Księga znaków Grudziądza PDF do pobrania tutaj – https://grudziadz.pl/

Tak na marginesie – dla grudziądzkich spółek OPEC i OPEC Bio zaprojektowałem identyfikację w 2009 r. Poniżej znaki obu spółek.

warszawskie herby

Przy okazji wprowadzenia nowej identyfikacji miasta stołecznego Warszawy warto pokazać jaki zasób heraldyczny ma/miała nasza stolica na przestrzeni ostatnich dziewięćdziesięciu lat.

Zacznijmy od herbu współcześnie używanego, zaprojektowanego przez Feliksa Szczęsnego Kwartę. Projekt zwyciężył w roku 1937 w konkursie, który, jak sam Kwarta wspominał trwał 10 lat,  jako zwycięzca konkursu otrzymał nagrodę 10.000 ówczesnych zł. Herb zatwierdzony został jako znak urzędowy miasta z początkiem 1938 roku. Felix Szczęsny Kwarta zmarł 29 września 1980 r. w Londynie.

„Nowy wygląd herbu nie każdemu przypadł do gustu, raziła między innymi przywrócona z czasów Stanisława Augusta barokowa korona, która nie pasowała do zmodernizowanego modelunku syreny, podniosły się głosy w prasie, by naprawić ten dysonans.” za https://seiren.pl

„Zarządzeniem naczelnego wodza gen. dyw. Władysława Sikorskiego z dnia 9 listopada 1939 do herbu miasta dodano Order Wojenny Virtuti Militari na wstążce orderowej z liśćmi laurowymi ze wstęgą i z łacińską dewizą Semper invicta (Zawsze niezwyciężona).” za https://pl.wikipedia.org

W roku 1967 ogłoszono nowy konkurs na herb Warszawy, którego zwycięzcą został projekt Leona Urbańskiego. Nowego herbu miasto używano do końca PRL. Po lewej wersja uroczysta (8), po prawej użytkowa (9) herbu Warszawy.

Ilustracja z książki „Encyklopedia Warszawy” PWN 1975

Jak widać nie do końca prawdziwe jest twierdzenie, iż w PRL odebrano Warszawie koronę z herbu.

W tymże roku 1967 ukazała się jeszcze inna wersja herbu Warszawy w książce „Miasta Polskie w tysiącleciu” wydawnictwa Ossolineum. Książkę zaprojektował Leon Urbański, zaś ilustracje wybrał i przygotował Mateusz Siuchniński. Zmiana kształtu tarczy wynikała z ujednolicenia jej dla wszystkich herbów miejskich w tej publikacji.

W 1990 r. przywrócono herb Warszawy projektu Feliksa Szczęsnego Kwarty z 1937 r. Na początku XXI wieku obie wersje herbu (herb i herb wielki) zostały opracowane cyfrowo. Niestety, ze względu na problem cieniowania i możliwości jego cyfrowego odtworzenia pliki sprawiały sporo trudności w ich użytkowaniu. Poniżej podgląd kreskowy tego odtworzenia cyfrowego.

Nowe opracowanie identyfikacji miasta, które zaprojektowało studio graficzne Podpunkt, rozwiązało problem poprzez uproszczenie herbu i choć zaprojektowany znak określono jako „symbol herbowy”, to, moim zdaniem, spokojnie można go określić jako „herb mały” miasta. Ale w takim układzie zbędnym elementem, wydaje mi się, jest korona nad herbem. Tym bardziej, że odbiega w stylizacji od godła. Podobne zastrzeżenie, o odbieganiu stylistyki korony, było również w odniesieniu do projektu F. Sz. Kwarty w 1937 r.

A propos samego godła, syrenki, trochę razi mnie posadowienie jej na tarczy. Wygląda jak podskoczona do górnej krawędzi tarczy. Niestety nie przekonały mnie wyjaśnienia autorki Emilki Bojańczyk, że to najlepszy wariant ze względu na uwarunkowania technologiczne. Pozwoliłem sobie lekko obniżyć syrenkę w tarczy (poniżej) i, wydaje mi się, wygląda to znacznie lepiej. Wiem, niby mleko się rozlało, znak wszedł w użycie, ale też nic nie stoi na przeszkodzie by ten drobiazg poprawić na przyszłość.

Nieco poważniejszą rzeczą było by dalsze, moim zdaniem konieczne, ujednolicenie herbów Warszawy (herbu i herbu wielkiego) w wersjach cyfrowych. Pozbycie się w zgodzie ze sztuką heraldyczną cieniowania. Występuje tu ten sam problem co w wypadku godła Rzeczypospolitej. Przy okazji samo godło syrenki można by lekko zmniejszyć, by wypełniało tarczę nie tak dosłownie od krawędzi do krawędzi.

Ujednolicenie całej identyfikacji miasta, jego wszystkich urzędów, spowodowało zniknięcie z przestrzeni miejskiej innych herbów funkcjonujących dotąd w niej – herbów dzielnic. Poniżej herby dzielnic warszawskich.

Mokotów

Bemowo – herb przyjęty w roku 1995.

Bielany – przyjęty w roku 1995.

Białołęka – – herb przyjęty w roku 1995. W 2002 r. zaprzestano z korzystania do czasu odzyskania przez Białołękę podmiotowości.

Ursus – herb został przyjęty w tym kształcie w roku 1997.

Wilanów – herb przyjęty w roku 1994. Autorem projektu jest Zbigniew Nowosadzki.

Wawer – herb przyjęty w roku 1999.

Rembertów – herb przyjęty w roku 1996.

Targówek – – herb przyjęty w roku 1997.

Wesoła – herb przyjęty w roku 1989.

Ursynów – herb przyjęty w roku 1995.

Praga Północ (dawnej Praga) – nadany został przez Władysława IV w roku 1648. To najdziwniejszy z herbów w polskiej heraldyce miejskiej.

Dzielnice Praga Południe, Żoliborz, Ochota, Wola, Włochy nie posiadają herbów. Włochy posiadały herb gminy do czasu zmian podziału administracyjnego miasta (poniżej).

diabeł siedzi w detalach

Nowy znak miasta Żarowa. Dostałem link do uchwały Rady Miejskiej Żarowa, z kwietnia bieżącego roku, ustanawiającej nowy znak miasta i gminy. Znak ma być wykorzystywany „w promocji, kreacji wizerunkowej i komunikacji” miasta i gminy, czyli jak to mówią wszędzie.

Do tejże uchwały dołączono „brandbook”, choć mówiąc szczerze jego zawartość to jedynie księga znaku i o brandzie bym raczej nie wspominał jeszcze. Niestety brak jakiejkolwiek wzmianki o projektancie/projektantach znaku.

Znak jest całkiem zgrabny, zgodny z aktualną modą minimalistycznego kreskowania i, co ważne, logicznie nawiązujący do herbu miasta. Cytuję opis z brandbooka:

„Znak wraz z kolorystyką oparto na herbie miasta i gminy Żarów. Liść dębu, użyty w obecnym logo miasta, nazwiązuje do zabytkowej żarowskiej alei dębowej (200-letniej), oraz odwołuje się do czasów historycznych, w których to na terenie Żarowa istniały osady zajmujące się wypalaniem węgla drzewnego (czerwone linie użyte w logo symbolizują wypalonego w połowie liścia dębu). Logo jest zestawieniem elementów historycznych, ukazujących tradycje miasta, przedstawionych w nowoczesnej formie symbolizującej dynamiczny rozwój.”

Herb miasta Żarów.

Patrząc na herb aż prosi się by także on został poprawnie wyrysowany, ale to już zupełnie inna bajka.

Przejrzałem dołączony brandbook znaku Żarowa i mam kilka przemyśleń na temat jego zawartości. Po pierwsze, jak wspomniałem wyżej, trudno tę dziewięciostronicową księgę znaku traktować jako opracowanie brandu. Ale niech tam, każdy nazywa jak uważa.

Po drugie, choć to może mało istotne, zastanawiam się nad tym małym fragmentem znaku, który jakoś mi nie bardzo siedzi i nie widzę sensownego wytłumaczenia dla niego. Chodzi o ten zawijas/haczyk w dół i wycięcie w zieleni.

Ale może czegoś nie łapię z niuansów. Zresztą tych niuansów, których nie łapię, jest jeszcze kilka.

Kolejnym jest hasztag #dzieńdobryŻarów. Trochę, jak na hasło, oklepane to to. Poniżej wersja alternatywna znaku z tym hasłem.

Ostatnio hasło „dzień dobry” wykorzystał powiat Mielecki, na dodatek akcentując je wielkością na pierwszym miejscu i spychając „powiat Mielecki” do roli tagline.

Wróćmy jednak do brandbooku Żarowa. A konkretnie do karty „budowa znaku”:

„Konstrukcję znaku oparto na podziale harmonicznym, przedstawionym poniżej.”

Podziale harmonicznym, czyli złotym podziale, ok, tylko czy to wystarczy by poprawnie odtworzyć znak od zera? Popatrzmy co dają nam okręgi wykreślone na bazie złotego podziału. Dostajemy tych okręgów dwa zestawy po 5. Mamy zatem 10 okręgów, na bazie których powinniśmy poradzić sobie z wykreśleniem znaku, ale tu pojawia się pewna trudność – z dopasowaniem konkretnego okręgu w konkretnym miejscu. Najpierw czeka nas zabawa w dopasowanie okręgów do wzorca, co jest niestety stratą czasu, i tu okazuje się, że użytych zostało tylko 6, zaznaczyłem je kolorami zależnie od zestawu z którego pochodzą.

Mam wątpliwości czy ta zabawa ma sens. Chyba przydała by się jednak siatka modułowa, taka jak pokazana przy wyznaczaniu pola ochronnego. Chyba, że chodziło o efektowne, zamiast efektywnego, pokazanie ciężkiej pracy projektanta.

Tą zabawę w domyślność mamy także na kartach kolorystyki, gdzie przy specyfikacji zabrakło oznaczeń systemu barw (CMYK, Pantone) i trzeba domyślać się po wartościach. Owszem każdy grafik czy drukarz połapie się, gorzej z osobami, które nie mając wiedzy, będą z księgi korzystały. Co ciekawe, w specyfikacji kolorystyki zabrakło także przestrzeni barwnej RGB dla multimediów, są tylko wartości heksadecymalne dla internetu.

Trochę dziwne wartości mamy przy specyfikacji znaku w skali szarości. Jak łatwo zauważyć słupek po prawej stronie jest powieleniem tego z karty z barwną wersją znaku, stąd 40% czerń i 4-składowa pełna czerń zamiast 100%.

Znaki w wersji szarości mają dość wąskie zastosowanie w drukach jednobarwnych, a także do faxu i ksero. Podawanie zatem czterokolorowej składowej dla czerni mija się z celem i jest najzwyczajniej nieekonomiczne (koszt 4 przelotów zamiast 1). To samo dotyczy używania kolorów dodatkowych Pantone (2 przeloty zamiast 1). Choć tu nawet użycie jednego Pantone z 40% rozbarwieniem było by nieekonomiczne.

Kolejna wersja znaku, opisana jako monochromatyczna, jest de facto wersją achromatyczną, jako że wskazana jest wyłącznie czerń. I znów mamy tu składowe nieekonomiczne, jak przy wersji znaku w szarościach, ewidentnie wskazuje to na mechaniczne kopiowanie, bez zastanowienia.

Rodzi się także kolejna wątpliwość przy tym wariancie znaku – czy w wersji monochromatycznej / achromatycznej w kontrze musi być stosowana czarna apla wielkości pola ochronnego? Tak by wnikało z prezentacji na tej karcie.

W sumie nieźle pomyślany znak z nieprzemyślaną księgą. Ci, którym przyjdzie się nią posługiwać, nie będą mieli łatwego życia.

Bo diabeł siedzi w detalach.

Warto samemu zerknąć na opisany brandbook znaku Żarowa (PDF).

logoza z herbozą

Znak wsi Łukowica jest ewidentnym przykładem przenikania dwóch typów znaków miejskich – logo i herbu. A właściwie logozy i herbozy, bo to przykład znakowego pogranicza, nakładania się skrajności z tych obu typów znaków.

Mamy tu z jednej strony wizję nieco dziecięcej herbowości, w postaci fantazyjnego obramienia tarczy, a z drugiej strony nieco naśladujące mapę przeniesienie charakterystycznych punktów miejsca – z rzeką, kościołem itp. – jako godło. To niby godło jest całkowicie różne w stylu od ozdobności obramienia herbu, ma w sobie coś z minimalizmu kartograficznego, brakuje jedynie róży wiatrów. Nieco odstaje w tym kartograficznym stylu ta rozlana rzeka, ale cóż, taka wizja twórcy. Do tego dodano logotyp, z nazwą miejscowości, w kolejnym stylu, bez związku z dwoma poprzednimi.

Jak to kwalifikować, ani to herb, bo całkowicie niezgodny z heraldycznymi zasadami, ani to logo, ani mapa. Ot, zlepek różnych stylów i typów znaków.

Patrząc na to inaczej – znak wsi Łukowica prezentuje wszystkie marzenia o chęciach i marzeniach: ważności, miejskości, oderwaniu się od tej wiejskości ku lepszemu światu, choćby przez znak. To nie są złe marzenia, same w sobie, warto to jednak robić z większym wyczuciem stylu, charakteru, zasad budowania i przeznaczenia znaku.