warszawskie herby

Przy okazji wprowadzenia nowej identyfikacji miasta stołecznego Warszawy warto pokazać jaki zasób heraldyczny ma/miała nasza stolica na przestrzeni ostatnich dziewięćdziesięciu lat.

Zacznijmy od herbu współcześnie używanego, zaprojektowanego przez Feliksa Szczęsnego Kwartę. Projekt zwyciężył w roku 1937 w konkursie, który, jak sam Kwarta wspominał trwał 10 lat,  jako zwycięzca konkursu otrzymał nagrodę 10.000 ówczesnych zł. Herb zatwierdzony został jako znak urzędowy miasta z początkiem 1938 roku. Felix Szczęsny Kwarta zmarł 29 września 1980 r. w Londynie.

„Nowy wygląd herbu nie każdemu przypadł do gustu, raziła między innymi przywrócona z czasów Stanisława Augusta barokowa korona, która nie pasowała do zmodernizowanego modelunku syreny, podniosły się głosy w prasie, by naprawić ten dysonans.” za https://seiren.pl

„Zarządzeniem naczelnego wodza gen. dyw. Władysława Sikorskiego z dnia 9 listopada 1939 do herbu miasta dodano Order Wojenny Virtuti Militari na wstążce orderowej z liśćmi laurowymi ze wstęgą i z łacińską dewizą Semper invicta (Zawsze niezwyciężona).” za https://pl.wikipedia.org

W roku 1967 ogłoszono nowy konkurs na herb Warszawy, którego zwycięzcą został projekt Leona Urbańskiego. Nowego herbu miasto używano do końca PRL. Po lewej wersja uroczysta (8), po prawej użytkowa (9) herbu Warszawy.

Ilustracja z książki „Encyklopedia Warszawy” PWN 1975

Jak widać nie do końca prawdziwe jest twierdzenie, iż w PRL odebrano Warszawie koronę z herbu.

W tymże roku 1967 ukazała się jeszcze inna wersja herbu Warszawy w książce „Miasta Polskie w tysiącleciu” wydawnictwa Ossolineum. Książkę zaprojektował Leon Urbański, zaś ilustracje wybrał i przygotował Mateusz Siuchniński. Zmiana kształtu tarczy wynikała z ujednolicenia jej dla wszystkich herbów miejskich w tej publikacji.

W 1990 r. przywrócono herb Warszawy projektu Feliksa Szczęsnego Kwarty z 1937 r. Na początku XXI wieku obie wersje herbu (herb i herb wielki) zostały opracowane cyfrowo. Niestety, ze względu na problem cieniowania i możliwości jego cyfrowego odtworzenia pliki sprawiały sporo trudności w ich użytkowaniu. Poniżej podgląd kreskowy tego odtworzenia cyfrowego.

Nowe opracowanie identyfikacji miasta, które zaprojektowało studio graficzne Podpunkt, rozwiązało problem poprzez uproszczenie herbu i choć zaprojektowany znak określono jako „symbol herbowy”, to, moim zdaniem, spokojnie można go określić jako „herb mały” miasta. Ale w takim układzie zbędnym elementem, wydaje mi się, jest korona nad herbem. Tym bardziej, że odbiega w stylizacji od godła. Podobne zastrzeżenie, o odbieganiu stylistyki korony, było również w odniesieniu do projektu F. Sz. Kwarty w 1937 r.

A propos samego godła, syrenki, trochę razi mnie posadowienie jej na tarczy. Wygląda jak podskoczona do górnej krawędzi tarczy. Niestety nie przekonały mnie wyjaśnienia autorki Emilki Bojańczyk, że to najlepszy wariant ze względu na uwarunkowania technologiczne. Pozwoliłem sobie lekko obniżyć syrenkę w tarczy (poniżej) i, wydaje mi się, wygląda to znacznie lepiej. Wiem, niby mleko się rozlało, znak wszedł w użycie, ale też nic nie stoi na przeszkodzie by ten drobiazg poprawić na przyszłość.

Nieco poważniejszą rzeczą było by dalsze, moim zdaniem konieczne, ujednolicenie herbów Warszawy (herbu i herbu wielkiego) w wersjach cyfrowych. Pozbycie się w zgodzie ze sztuką heraldyczną cieniowania. Występuje tu ten sam problem co w wypadku godła Rzeczypospolitej. Przy okazji samo godło syrenki można by lekko zmniejszyć, by wypełniało tarczę nie tak dosłownie od krawędzi do krawędzi.

Ujednolicenie całej identyfikacji miasta, jego wszystkich urzędów, spowodowało zniknięcie z przestrzeni miejskiej innych herbów funkcjonujących dotąd w niej – herbów dzielnic. Poniżej herby dzielnic warszawskich.

Mokotów

Bemowo – herb przyjęty w roku 1995.

Bielany – przyjęty w roku 1995.

Białołęka – – herb przyjęty w roku 1995. W 2002 r. zaprzestano z korzystania do czasu odzyskania przez Białołękę podmiotowości.

Ursus – herb został przyjęty w tym kształcie w roku 1997.

Wilanów – herb przyjęty w roku 1994. Autorem projektu jest Zbigniew Nowosadzki.

Wawer – herb przyjęty w roku 1999.

Rembertów – herb przyjęty w roku 1996.

Targówek – – herb przyjęty w roku 1997.

Wesoła – herb przyjęty w roku 1989.

Ursynów – herb przyjęty w roku 1995.

Praga Północ (dawnej Praga) – nadany został przez Władysława IV w roku 1648. To najdziwniejszy z herbów w polskiej heraldyce miejskiej.

Dzielnice Praga Południe, Żoliborz, Ochota, Wola, Włochy nie posiadają herbów. Włochy posiadały herb gminy do czasu zmian podziału administracyjnego miasta (poniżej).

ukraińska odpowiedź

z serii „znaki czasu” / a series of „signs of the times”
ukraińska odpowiedź:
ИДИ НА ХУЙ!
inwazja Rosji na Ukrainę 2022 / Russia’s invasion of Ukraine 2022

© Andrzej-Ludwik Włoszczyński 2022

NO WAR

z serii „znaki czasu” / a series of „signs of the times”

NO WAR

inwazja Rosji na Ukrainę 2022 / Russia’s invasion of Ukraine 2022

© Andrzej-Ludwik Włoszczyński 2022

narodowe znaki

Hasło „narodowe znaki” kojarzy się jednoznacznie z symboliką państwa – godło, barwy, hymn. I choć dzisiejsza data również sugeruje temat tejże symboliki państwowej, to jednak tym razem rzecz będzie o znakach instytucji, mających w swej nazwie słowo „narodowy/e”. Przybyło nam w ostatnich latach takich narodowych podmiotów, jedne powstały od zera, innym po prostu dodano to miano. Instytucje to co prawda państwowe, ale narodowe brzmi bardziej patriotycznie i wzniośle.

To, co pokażę poniżej, nie wyczerpuje oczywiście tematu znaków narodowych instytucji, to raczej szybkie zerknięcie w Google i wyłowienie dla przykładu kilku znaków. Mimo zarzekania na początku jest w większości z nich nawiązanie do symboliki państwa, czyli barw narodowych – czerwieni i bieli.

Narodowy Instytut Wolności – Centrum Rozwoju Społeczeństwa Obywatelskiego.

Narodowe Siły Rezerwowe.

Instytut Dziedzictwa Myśli Narodowej im. Romana Dmowskiego i Ignacego J. Paderewskiego.

Narodowy Instytut Polskiego Dziedzictwa Kulturowego za Granicą Polonika.

Narodowy Instytut Samorządu Terytorialnego.

Narodowe Centrum Nauki.

Narodowy Instytut Dziedzictwa.

Narodowy Instytut Muzyki i Tańca.

Narodowy Instytut Onkologii.

Narodowy Instytut Architektury i Urbanistyki.

Narodowy Instytut Geriatrii, Reumatologii i Rehabilitacji.

Narodowe Centrum Polskiej Piosenki.

PZH Narodowy Instytut Zdrowia Publicznego.

Narodowy Instytut Muzealnictwa i Ochrony Zbiorów.

Narodowy Program Rozwoju Humanistyki.